Wyrok: martwa norka w kieszeni nie jest dowodem zatrudnienia

Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 października 2007 r.: fakt przebywania na terenie firmy należącej do ojca, posiadanie na sobie stroju roboczego, czy też ochronnego – oraz martwej norki w kieszeni, nie są wystarczającym dowodem na to, że cudzoziemiec nielegalnie wykonywał pracę

Komendant Straży Granicznej zobowiązał A.S. do opuszczenia terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w terminie do dnia […] roku. W uzasadnieniu organ administracji wskazał, że cudzoziemiec został wylegitymowany i zatrzymany przez funkcjonariuszy Placówki Straży Granicznej na terenie hodowli norek w G., należącej do Spółki A, podczas kontroli legalności pobytu i zatrudnienia cudzoziemców prowadzonej wspólnie z funkcjonariuszami Izby Celnej. Zatrzymania dokonano w związku z wykonywaniem pracy bez wymaganego zezwolenia oraz wizy, tj. niezgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w związku z brakiem środków finansowych na pokrycie kosztów pobytu na terenie RP. W trakcie prowadzenia kontroli funkcjonariusze Izby Celnej, jako organ uprawniony do kontroli legalności zatrudnienia, stwierdzili, że ww. wykonywał prace przy hodowli norek na terenie należącym do spółki A. bez wymaganych zezwoleń.

W trakcie przesłuchania A.S. wyjaśnił, że do Polski przyjechał w odwiedziny do swojego ojca wraz ze swym kuzynem oraz wujkiem. Ojciec cudzoziemca A. S. jest udziałowcem spółki A, która zajmuje się hodowlą norek. A. S. wyjaśnił, że na fermie norek przebywa często, ale nie codziennie. W trakcie wizyt chodził po pawilonach, rozmawiał z pracownikami. Oświadczył, że odzież roboczą, którą miał na sobie kazał mu założyć brygadzista, żeby mógł wejść na teren fermy. Wyjaśnił, że martwą młodą norkę, którą miał w kieszeni w momencie kontroli, znalazł chodząc po pawilonie i zabrał w celu wyrzucenia do miejsca, gdzie składowane są odpady. Wyjaśnienia A. S. organ uznał za mało wiarygodne. W ocenie organu A. S., przedstawiając swoją wersję wydarzeń, starał się podważyć fakty stwierdzone na miejscu przez organy sprawujące kontrolę.

W trakcie czynności kontrolnych A.S., wezwany do okazania środków finansowych na pokrycie kosztów pobytu na terytorium RP, nie okazał żadnych środków kontrolującym go funkcjonariuszom. Wyjaśnił jednak, że koszty jego pobytu pokrywa ojciec A.S. Organ prowadzący postępowanie uznał powyższe wyjaśnienia za wiarygodne.

A.S. odwołał się od wskazanej wyżej decyzji.

Wojewoda utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

A.S. wniósł skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, domagając się jej uchylenia oraz uchylenia decyzji organu I instancji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny skargę uwzględnił

W ocenie Sądu wskazane okoliczności tj. fakt przebywania na terenie firmy należącej do ojca, posiadanie na sobie stroju roboczego, czy też ochronnego – jak wskazano w odpowiedzi na skargę oraz martwej norki w kieszeni, w świetle okoliczności podnoszonych przez skarżącego, nie są wystarczającym dowodem na to, że cudzoziemiec nielegalnie wykonywał pracę. Wprawdzie okoliczności te mogą nasuwać podejrzenia, że mogło dojść do naruszenia przepisów wskazanych wyżej ustaw, jednakże, w ocenie Sądu, organy administracji chcąc zastosować wobec cudzoziemca tak surowy środek, jakim jest zobowiązanie do opuszczenia terytorium Polski, nie mogą opierać swoich decyzji na przypuszczeniach czy podejrzeniach. Ocena, czy zachodzą przesłanki do zastosowania wobec A.S. przepisów art. 97 ust. 1 w zw. z art. 88 ust.2 ustawy o cudzoziemcach musi odbywać się z odwołaniem do okoliczności konkretnego przypadku i znajdować poparcie w zgromadzonym materiale dowodowym sprawy.  Z dowodów zgromadzonych w sprawie tj. protokołu kontroli legalności pobytu cudzoziemca i protokołu przesłuchania nie wynika, czy i jaką pracę A.S. wykonywał na terenie fermy. Innych dowodów uzasadniających stanowisko organów w tym zakresie brak. Brak również dostatecznych ustaleń dotyczących kwestii przebywania skarżącego na terenie fermy w stroju roboczym, czy też ochronnym. Organy w sposób kategoryczny przyjęły, odwołując się do zasad doświadczenia życiowego, że osoba, która przebiera się w strój roboczy wykonuje lub zamierza wykonać pracę. A.S., kwestionując te ustalenia, podnosił już w odwołaniu, że zakładania tego rodzaju ubrań wymagają przepisy sanitarno – weterynaryjne, obwiązujące na terenie fermy, które dotyczą również osób z zewnątrz. Skarżący do skargi dołączył pismo lekarza weterynarii, które potwierdza jego wyjaśnienia składane w toku postępowania, iż każda osoba przebywająca na terenie fermy – dostawcy, kontrahenci, goście, ma obowiązek zakładania ubrań ochronnych.

Z uwagi na to, że w rozpatrywanej sprawie przesłanką decyzji wydanej na podstawie art. 97 ustawy o cudzoziemcach było wykonywanie pracy niezgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, nie może budzić wątpliwości, że dokonując oceny zachowania skarżącego, w świetle przepisów wskazanych ustaw “należy mieć na uwadze naruszenia warunków dotyczących wykonywania pracy” wskazanych w przepisach wymienionych ustaw. Słusznie bowiem podniósł skarżący, że czym innym jest grzecznościowe, czy wynikające z norm kulturowych zachowanie, czym innym zaś zatrudnienie lub wykonywanie pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Organ, odnosząc się do charakteru wykonywanej przez A.S. pracy na fermie norek, wskazał na przepisy ustawy oraz zawarte w niej definicje pojęcia “zatrudnienie” i ,,inna praca zarobkowa”, konkludując, iż czynnikami wspólnymi dla powyższych stosunków prawnych jest działanie na rzecz pracodawcy, a także korzyść chociażby niemajątkowa, którą działanie cudzoziemca przyniosło lub mogło przynieść pracodawcy. Z uwagi na to, iż wykonywanie pracy przez A.S. na terenie fermy norek, w tym wypadku byłoby tożsame z nielegalnym zatrudnieniem, bądź też wykonywaniem pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, w każdym razie, jak wskazał organ – działaniem na rzecz pracodawcy, w ocenie Sądu, należało uzupełnić materiał dowodowy, np. poprzez uzyskanie stosownych wyjaśnień pracodawcy, brygadzisty, czy też innych zatrudnionych w firmie pracowników. Organy nie przeprowadziły żadnego postępowania wyjaśniającego w tym zakresie.