Sąd Apelacyjny w Poznaniu: stwierdzenie, że dana osoba była w przeszłości karana za przestępstwo nie może być postrzegane za naruszające dobro osobiste

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 15 marca 2017 r., sygn. akt: I ACa 1195/16 orzekł, że zatarcie skazania nie daje podstaw do twierdzenia, jakoby samo skazanie nigdy nie miało miejsca, a co za tym idzie, nie mogło wywoływać już żadnych skutków w szczególności natury osobistej. Instytucja zatarcia skazania wprowadzona na gruncie przepisów ustawy karnej nie oznacza anulowania treści wyroku, rozumianej jako jego wyeliminowanie z mocą wsteczną. Nie pozwala ono na uznanie wyroku za niewydany i nieistniejący. Fakt zatarcia skazania pozostaje więc bez wpływu na relacje społeczne; nie można domagać się przyjmowania w odbiorze społecznym, że dane skazanie w ogóle nie miało miejsca – żadna fikcja prawna nie jest w stanie wymazać jego popełnienia ze świadomości społecznej ani też usunąć wywołanych nim następstw. Instytucja zatarcia skazania, stypizowana w art. 106 k.k., odnosi się wyłącznie do porządku prawnego. Wprowadza w nim fikcję postrzegania osoby sprawcy przestępstwa, którego skazanie uległo zatarciu, za osobę dotychczas niekaraną. Patrząc na skutki zatarcia skazania oddzielać należy więc sferę prawną od sfery społecznej.

Zdaniem Sądu:

samo stwierdzenie, że dana osoba była w przeszłości karana za przestępstwo, o ile jest to stwierdzenie prawdziwe, przy uwzględnieniu kontekstu sytuacyjnego nie może być postrzegane za naruszające dobro osobiste w postaci czci czy dobrego imienia.

Zauważyć wypada, że sprawa toczyła się z powództwa A.T i Z.R, powódki żądały zobowiązania pozwanych do opublikowania na ich koszt przeprosin w gazecie. Powódki twierdziły, że informacje, które padły na ich temat w programie „Sprawa dla Reportera” są niezgodne z prawdą. Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz kosztów od powódek. Jeden z pozwanych wniósł powództwo wzajemne. Pismem z dnia 7 lipca 2014r. powódki A. T. i Z. R. rozszerzyły powództwo w ten sposób, że wniosły o zobowiązanie pozwanego S. R. (1) do zaprzestania dalszych naruszeń dóbr osobistych w postaci zakazu kierowania wobec powódek słów, które naruszają ich godność i dobre imię.

Na kanwie tego wyroku Sąd pierwszej instancji podkreślił, że zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. W przypadku osoby fizycznej jej dobre imię, czy też cześć, honor, uczciwość, rzetelność osobista i zawodowa stanowią dobra osobiste podlegające ochronie na mocy w/w przepisu prawa. Z tego względu powództwo zostało uwzględnione. Pozwani wnieśli apelacje, zarzucając między innymi naruszenie art. 233 kpc przez dowolną ocenę zeznań i zarzut naruszenia art. 23 kc przez błędne jego zastosowanie.

Według Sądu Apelacyjnego apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Pełne uzasadnienie orzeczenia dostępna jest tu.

[Anna Ples]