Wyrok WSA: nie można być nieskazitelnym znacząco albo minimalnie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 marca 2017 r., sygn. akt: VI SA/Wa 1940/16 stwierdził:

• Pojęcie “rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego” zdefiniowane zostało w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego jako zespół cech osobistych charakteru i zachowań składających się na wizerunek osoby zaufania publicznego, na której nie ciążą żadne zarzuty podważające jej wiarygodność. Pojecie “rękojmi” to uroczyste poręczenie, zagwarantowanie, zapewnienie, że z racji posiadanych cech zawód zaufania publicznego, w tym wypadku radcy prawnego, będzie wykonywany prawidłowo. Składają się na nią cechy charakteru i dotychczasowe zachowanie osoby pragnącej zostać radcą prawnym. O nieskazitelności charakteru z kolei świadczą takie przymioty osobiste jak: uczciwość w życiu prywatnym i zawodowym, uczynność, pracowitość, poczucie odpowiedzialności za własne słowa i czyny, stanowczość, odwaga cywilna, samokrytycyzm, umiejętność zgodnego współżycia z otoczeniem. Wyrażenie ustawowe “dotychczasowe zachowanie” oznacza zaś postępowanie osoby ubiegającej się o wpis na listę radców prawnych, do czasu wpisania na tę listę i to takie zachowanie, postępowanie, odpowiadające ocenom moralnym i etycznym, gwarantujące właściwe wykonywanie zawodu radcy prawnego. O posiadaniu wyżej wymienionych przymiotów może świadczyć postępowanie i zachowanie danej osoby zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej również w dłuższym okresie czasu i do oceny tej są uprawnione organy właściwe w sprawie.
• Na rękojmię należytego wykonywania zawodu radcy prawnego w rozumieniu art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy składają się dwa elementy: cechy charakteru i dotychczasowe zachowanie osoby pragnącej zostać radcą prawnym.
• Brak rękojmi należytego wykonywania zawodu radcy prawnego jest implikacją braku nieskazitelnego charakteru i dotychczasowego zachowania odpowiadającego ocenom moralnym i etycznym. Są to pojęcia jednolite i niepodzielne.
• Nieskazitelność charakteru jest wprawdzie pojęciem nieostrym, co oznacza, że decyzja organu w tym zakresie ma charakter ocenny, jednak nieskazitelność charakteru nie jest stopniowalna (nie można być nieskazitelnym znacząco albo minimalnie).

Minister Sprawiedliwości po rozpatrzeniu odwołania P. K. utrzymał w mocy uchwałę Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych oraz utrzymaną przez nią w mocy uchwałę Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w sprawie odmowy wpisu P. K. na listę radców prawnych Okręgowej Izby Radców Prawnych. Minister Sprawiedliwości wskazał, że P. K. złożyła do Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w […] wniosek o wpis na listę radców prawnych w związku ze złożeniem egzaminu radcowskiego z wynikiem pozytywnym. Wraz z wnioskiem złożyła wymagane dokumenty, w tym m.in. notarialnie poświadczoną kopię dyplomu Uniwersytetu […] w K., Wydział Prawa i Administracji zaświadczającego o ukończeniu w 2007 roku wyższych studiów prawniczych, informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego z dnia 27 kwietnia 2015 roku, pisemne oświadczenie o korzystaniu w pełni z praw publicznych i posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz informację, że wszczęto wobec niej postępowanie przygotowawcze z art. 190 a § 1 k.k.

Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych odmówiła P. K. wpisu na listę radców prawnych, stwierdzając, że nie spełnia przesłanki ustawowej z art. 24 ust 1 pkt 5 ustawy, tj. nie daje “rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego” z powodu stanu zdrowia. Opisany w dołączonych do akt opiniach stan zdrowia psychicznego, postawiona diagnoza, zalecenia dotyczące leczenia, postanowienie o umorzeniu postępowania karnego z przyczyn określonych w art. 31 § 1 k.k., a także treść pism oraz wiadomości e-mail nie pozwoliły Radzie OIRP w […] na przyjęcie, że wnioskująca o wpis daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego. Opinia sądowo – psychiatryczna  sporządzona na potrzeby postępowania dyscyplinarnego została oparta jedynie na aktach sprawy albowiem zainteresowana nie stawiła się na badania. Tym niemniej autorzy opinii po analizie zgromadzonej w aktach postępowania dokumentacji, stwierdzili, że zachodzi wysokie prawdopodobieństwo występowania u P. K. choroby psychicznej w rozumieniu psychozy (zaburzeń urojeniowych). Zdaniem biegłych za tak postawioną diagnozą przemawia “fakt wielowątkowości, rozwlekłości wprowadzania nieistotnych wątków pobocznych, wypowiadanie urojeniowych sądów i takiegoż postrzegania rzeczywistości“.

Skarżąca podniosła 18 zarzutów, w tym także zarzut naruszenia art. 65 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem WSA , na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego organy orzekające w sprawie uznały, że skarżąca nie spełnia przesłanki z art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy o radcach prawnych, którą to przesłankę organy władne były ocenić samodzielnie. Zdaniem Sądu, ocena ta nie jest dowolna. Wszechstronne badając, czy kandydat daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego, zarówno organ samorządu zawodowego, jak i Minister Sprawiedliwości, powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności składające się na wizerunek kandydata. Należy przy tym zauważyć, że określone zachowania, postrzegane w powszechnym rozumieniu jako naganne, nie zasługujące na akceptację, jako fakty społeczne nadal istnieją i mogą być brane pod uwagę przy ocenie sylwetki kandydata do wykonania zawodu zaufania publicznego. Zgodnie bowiem z art. 75 § 1 zd. 1 k.p.a., w toku badania, czy wnioskujący o wpis daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu zaufania jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, w tym niesprzeczne z prawem dokumenty świadczące o przydatności do zawodu.

Przytoczona przez organy argumentacja jest, zdaniem WSA, logiczna i przekonywująca. Ocena materiału dowodowego, leżąca przecież w gestii organu wpisowego, została oparta na wszechstronnej jego analizie. Organ dokonał oceny znaczenia i wartości dowodów dla toczącej się sprawy.

Całość orzeczenia