Tydzień Konstytucyjny w szkołach. Edukacja to nie agitacja, Aneta Sieradzka

Stowarzyszenie im. Profesora Zbigniewa Hołdy jest organizatorem ogólnopolskiego wydarzenia Tydzień Konstytucyjny, które to wydarzenie patronatem honorowym objął Rzecznik Praw Obywatelskich oraz opieką merytoryczną Pani Profesor Ewa Łętowska, pierwsza  Rzecznik Praw Obywatelskich  (1987-1992).

Ponad 260 prawników w dniach 28.05-4.06 w ponad 200 szkołach w całej Polsce  przeprowadza pro bono i dobrowolnie lekcję na temat Konstytucji. Prawnicy skupiają się na jej praktycznym wymiarze, aby w przystępny i interesujący sposób pokazać, że problematyka konstytucyjna ma bezpośredni wpływ na codzienne życie każdego z nas. Warto opowiedzieć uczniom, w jaki sposób Konstytucja chroni ich prawa i wolności oraz promować świadome obywatelstwo i zachęcać młodych ludzi do większego zainteresowania się sprawami publicznymi.

Wybrane daty nie są przypadkowe bo…

28 maja 1986 roku nowo powstały Trybunał Konstytucyjny wydał pierwsze orzeczenie, wskazując, że działania władz PRL są sprzeczne z prawem. Wnioskodawcy zwrócili się do nowo wówczas powołanego TK o uznanie za niegodne z konstytucją PRL rozporządzenia Rady Ministrów z 16 września 1985 r. ws. zasad i trybu oddawania w użytkowania wieczyste gruntów i sprzedaży nieruchomości państwowych. W orzeczeniu, wydanym w składzie trzyosobowym 28 maja 1986 r., Trybunał – wbrew stanowisku rządu – uznał zaskarżone przepisy za niezgodne z konstytucją i ustawą o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Na wniosek Rady Ministrów, która wystąpiła o ponowne rozpatrzenie sprawy w pełnym składzie, TK 5 listopada 1986 r. potwierdził niekonstytucyjność badanych przepisów.

4 czerwca 1989 roku odbyły się zaś pierwsze w Polsce po II wojnie światowej w części wolne wybory, w których wyniku powstał pierwszy niekomunistyczny rząd Tadeusza Mazowieckiego.

Cieszę się, że korzystając z konstytucyjnych swobód, praw i wolności mogłam dołączyć do tego wydarzenia i podzielić się swoją wiedzą z młodzieżą, niewiele młodszą ode mnie. J Tym bardzie wydarzenie to  jest mi bliskie bo zarówno moja praca magisterska jak i doktorska powstała w katedrze prawa konstytucyjnego więc nie przez przypadek (jak to ostatnio w wielu przypadkach ma miejsce) tematyka konstytucyjna jest mi nad wyraz od kilku lat bliska.

Czwartkowe przedpołudnie w LXIII Liceum Ogólnokształcącym im. Lajosa Kossutha w Warszawie, to nie tylko gorąca atmosfera za oknem, ale i wśród uczniów bo to już ostatni dzwonek aby poprawić  jedynki z matematyki i ze spokojem (przynajmniej umiarkowanym) a może i dumą za trzy tygodnie pokazać rodzicom ładne świadectwo, udając się na zasłużone wakacje.

Pomimo, prawie już wakacyjnej atmosfery, klasa I i klasa II (razem ponad 60 osób) dzięki uprzejmości i zaangażowaniu swoich nauczycieli, mogła skorzystać z niecodziennej lekcji. Niecodziennej bo o Konstytucji, angażowaniu się w sprawy publiczne i instytucjach stojących na straży państwa prawa mówi się w szkołach niewiele albo tylko wspomina na lekcjach wiedzy o społeczeństwie. Sama jestem absolwentką klasy z rozszerzoną łaciną, historią i wosem i pomimo dobrej pamięci nie przypominam sobie abyśmy Konstytucji poświęcili jakikolwiek wtedy czas, a szkoda. Może też dlatego, że 10 lat temu potrafiliśmy się cieszyć z ustawy zasadniczej, którą teraz próbuje się niekiedy deptać…

Biegnąc na te zajęcia zastanawiałam się, czego to mogę się spodziewać…. I tutaj zostałam mile zaskoczona. Młodzież była bardzo aktywna ! Zaczęliśmy od burzy mózgów, która trwała przez całe zajęcia. Młodzi ludzie wiedzą, jak ważna jest Konstytucja, że orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego ma wpływ na ich życie, co omawialiśmy na przykładzie casów i dziesiątek innych wskazywanych przez młodzież przykładów(prawo do sądu, prawo do obrony, prawo do spadku, prawo do adopcji, związki partnerskie, swobodę działalności gospodarczej, prawo wyboru miejsca zamieszkania, zawodu, prawo do edukacji, prawo do świadczeń medycznych, prawa majątkowe i wiele, wiele innych) .

To nie jest tak, że wszystko jest beee i prawo trzeba napisać od nowa. Od nowa, to można zacząć dietę. Prawo w wielu miejscach wymaga udoskonalenia, ale nie rewolucji i wywracania przyjętego ładu  do góry nogami. O kryzysie konstytucyjnym słyszał każdy z obecnych na zajęciach, o tym, że od kilku miesięcy prawie „każdy” jest konstytucjonalistą też wiedzą…

Warto przypomnieć w tym miejscu, że Stowarzyszenie im. Profesora Hołdy od 3 lat organizuje Konstytucyjny Turniej Sądowy (Moot Court), skierowany do studentów prawa oraz aplikantów adwokackich i radcowskich więc trwający obecnie Tydzień Konstytucyjny jest kolejnym ogólnopolskim przedsięwzięciem tej organizacji.

Kilkuset prawników poświęca swój czas w pracy aby podzielić się swoją wiedzą z młodzieżą szkolną. Trzeba podkreślić, że to wydarzenie ma kolejny ważny walor, edukację prawną naszego społeczeństwa, która prezentuje niski poziom od lat. W końcu prawnik jak lekarz przydaje się w życiu. Cieszy mnie to zaangażowanie prawników, nauczycieli, młodzieży bo to daje nadzieję na to, że jednak żyjemy w państwie prawa. Zawsze możemy schować głowę jak struś w piasek i przeczekać, nawet całe życie, ale możemy też z pasją wykonywać swoją profesję, czerpiąc z tego radość i satysfakcję w poczuciu elementarnego spełnienia.

Aneta Sieradzka