Spór o Barbie, apl. radc. Martyna Chudzińska

Po premierze filmu „Barbie” cały świat ogarnęła „barbiemania”. Piękna Margot Robbie wraz Ryanem Goslingiem bez wątpienia królują. Obecnie to właśnie ta dwójka najbardziej kojarzy się z różowym światem Barbie i Kena. Warto jednak pamiętać, że w szeroko pojętej popkulturze światowej Barbie wraz z Kenem byli znani, lubiani i promowani znacznie wcześniej.

Bez wahania zaryzykuję, że zdanie „I’m a Barbie girl, in the Barbie world, life in plastic – it’s fantastic” jest znane każdemu, nawet przeciwnikom Barbie. Zespół AQUA zyskał międzynarodową sławę dzięki przebojowi “Barbie Girl”. Piosenka spotkała się ze sporą krytyką – twórcom zarzucano między innymi, że zawiera szereg niestosownych podtekstów seksualnych. Nie stanęło to jednak na przeszkodzie do zyskania sławy na kilka kolejnych dekad.

W 2000 roku firma MATTEL, będąca jednym z największych na świecie producentów lalek (mająca prawa autorskie właśnie m.in. do lalek Barbie) pozwała wytwórnię MCA Records, która reprezentowała zespół. Zdaniem powoda światowy hit “Barbie Girl” naruszał znak towarowy Barbie, a także przedstawiał Barbie jako obiekt seksualny, nazywając ją “Bimbo Girl” (piękną, lecz niezbyt inteligentną blondynką). Ponadto, wytwórni zarzucono naruszenie praw autorskich, nadszarpnięcie dobrego imienia producenta lalek Barbie, a także bezprawne wykorzystanie koloru “Barbie Pink”, który został zastrzeżony przez firmę MATTEL kilka lat wcześniej jako kolor, będący znakiem rozpoznawczym lalki. MATTEL twierdził, że teledysk oraz tekst piosenki szkalował wizerunek lalki Barbie oraz mógł wprowadzać w błąd.

Pozwany zaś stał na stanowisku, że utwór jest w istocie społecznym komentarzem do ikonicznej lalki oraz parodią.

W 2002 r. amerykański sąd orzekł, że piosenka była chroniona jako parodia. Pozew MATTEL oddalony, zaś sędzia podsumowując sprawę stwierdził, że „stronom radzi się wyluzować”. Kilkanaście lat później MATTEL nabył prawa do piosenki i zaczął wykorzystywać zmodyfikowaną piosenkę w materiałach promocyjnych. Jak widać nawet świecie Barbie i Kena nie zawsze było różowo.

 

aplikantka radcowska Martyna Chudzińska