Stanowisko ORA w Warszawie w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw oraz wątpliwości proponowanych przepisów z Konstytucją RP

w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw oraz wątpliwości proponowanych przepisów z Konstytucją RP

Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie wyraża zaniepokojenie poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1491) i stoi na stanowisku, iż budzi on uzasadnione wątpliwości natury konstytucyjnej.

Zgodnie z obowiązującym w Rzeczpospolitej Polskiej ustrojem konstytucyjnym władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały (art. 10 ust. 2 Konstytucji RP). W związku z tym ingerencja władzy wykonawczej i ustawodawczej dopuszczalna jest jedynie w zakresie niezbędnym, mającym na celu stworzenie warunków do wykonywania władzy sądowniczej w warunkach niezależności. „Zwiększenie swobody Ministra Sprawiedliwości” (jak wynika z uzasadnienia ustawy), polegające na przyznaniu wyłącznego prawa o decydowaniu o obsadzie stanowisk prezesów sądów apelacyjnych i okręgowych, czy też „wzmocnienie nadzoru zewnętrznego sprawowanego przez Ministra Sprawiedliwości” w zakresie powoływania prezesów sądów rejonowych nadmiernie wpływa na równowagę władz wyrażoną w art. 10 ust. 1 Konstytucji RP.

Podobnie, przyznanie uprawnienia do odwołania prezesa sądu m. in. z powodu „stwierdzenia szczególnie niskiej efektywności działań w zakresie pełnionego nadzoru administracyjnego lub organizacji pracy w sądzie lub sądach niższych” budzi uzasadnione wątpliwości w zakresie zgodności nie tylko z przywołanymi wyżej przepisami, ale także art. 2 Konstytucji RP.

Krytycznie należy ocenić postulowane uprawnienie Ministra Sprawiedliwości do wydawania wiążących opinii, co do kandydatów na sędziów wizytatorów. Podobne zastrzeżenia budzi eliminacja wiążącego charakteru opinii Krajowej Rady Sądownictwa, co może prowadzić do naruszenia art. 186 ust. 1 Konstytucji RP.

Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie wskazuje, iż celem stanowienia prawa powinna być poprawa jego jakości, nie zaś „zwiększenie skuteczności nadzoru zewnętrznego sprawowanego przez Ministra Sprawiedliwości” nad władzą, która winna być niezależną od władzy wykonawczej.

Nie odmawiając posłom na Sejm RP przyznanego konstytucyjnie prawa do inicjatywy ustawodawczej, Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie stoi na stanowisku, iż projekty o charakterze ustrojowym winny być poddane pod rozwagę Prezesa Rady Ministrów, biorącego odpowiedzialność za funkcjonowanie Państwa.