Dzień Europy

9 maja to dzień, który w państwach Unii Europejskiej obchodzi się jako Dzień Europy. Został ustanowiony w rocznicę przedstawienia planu utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (historycznej, funkcjonującej w latach 1952–2002 ponadnarodowej organizacji gospodarczej, której powstanie zapoczątkowało europejskie procesy integracyjne), znanego jako Plan Schumana, przez Roberta Schumana 9 maja 1950. Dzień ten czasami, dla odróżnienia od Dnia Rady Europy, nazywany jest Dniem Unii Europejskiej. Nie jest to jednak poprawna nazwa, gdyż według uchwały Parlamentu Europejskiego dzień ten jest nazywany Dniem Europy i taka jego nazwa figuruje we wszystkich oficjalnych dokumentach i materiałach Unii Europejskiej.

Z okazji Dnia Europy instytucje UE organizują dni otwartych drzwi: 6 maja w Brukseli, 13 i 14 maja w Luksemburgu oraz 14 maja w Strasburgu. Lokalne przedstawicielstwa UE w Europie i na całym świecie organizują szereg wydarzeń, w których wziąć udział mogą wszyscy zainteresowani.

Unia Europejska nie istniałaby w znanej nam dzisiaj formie, gdyby kilku wyjątkowych ludzi nie zainspirowało tego nowatorskiego przedsięwzięcia. Gdyby nie ich energia i motywacja, nie wiadomo, czy żylibyśmy teraz w stabilnej i wolnej od konfliktów zbrojnych Europie. Założyciele UE pochodzili z różnych krajów, reprezentowali różne środowiska i różne profesje − byli wśród nich zarówno żołnierze, jak i prawnicy − lecz bliskie były im te same ideały: pokój i dobrobyt w zjednoczonej Europie. Oprócz założycieli UE, których sylwetki przedstawiono poniżej, wielu innych ludzi wytrwale współdziałało na rzecz idei integracji europejskiej. Dlatego na stronach poświęconych założycielom UE dodawane będą kolejne informacje.

1945–1959

Europa w czasach pokoju – początki współpracy

Unię Europejską utworzono po to, aby położyć kres krwawym wojnom, wybuchającym często pomiędzy sąsiadującymi krajami, z których najstraszliwszą była II wojna światowa. Od 1952 r. Europejska Wspólnota Węgla i Stali jednoczy gospodarczo i politycznie państwa Europy, by tym samym zapewnić długotrwały pokój. Założyło ją sześć krajów: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Lata pięćdziesiąte upływają pod znakiem zimnej wojny pomiędzy Wschodem a Zachodem. W 1956 r. na Węgrzech czołgi radzieckie kładą kres protestom przeciwko reżimowi komunistycznemu. Rok 1957 to data utworzenia na podstawie traktatu rzymskiego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), innymi słowy „wspólnego rynku”.

1960–1969, okres wzrostu gospodarczego

Lata 60. XX wieku to dobry okres dla gospodarki, między innymi ze względu na likwidację ceł w handlu pomiędzy państwami członkowskimi. Kraje te postanawiają również wspólnie sprawować kontrolę nad produkcją żywności, tak by nikomu jej nie zabrakło. Wkrótce dzięki takiej polityce pojawiają się nawet nadwyżki żywności. Maj 1968 przechodzi do historii pod znakiem studenckich protestów w Paryżu. Tak zwane „Pokolenie ’68” staje się motorem wielu zmian społecznych i obyczajowych.

1970–1979, coraz większa wspólnota – pierwsze rozszerzenie

Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do Unii Europejskiej 1 stycznia 1973 r. powiększając tym samym liczbę jej członków do dziewięciu. W następstwie krótkiej, lecz brutalnej wojny arabsko-izraelskiej w październiku 1973 r. rozpoczyna się kryzys energetyczny i problemy gospodarcze w Europie. Wraz z obaleniem portugalskiego reżimu Salazara w 1974 r. i – rok później – śmiercią generała Franco w Hiszpanii kresu dobiegają ostatnie prawicowe dyktatury w Europie. Dzięki polityce regionalnej UE ogromne sumy zaczynają napływać do biedniejszych regionów, wspierając tworzenie miejsc pracy i infrastruktury. Parlament Europejski umacnia swój wpływ na sprawy unijne, a w 1979 r. obywatele po raz pierwszy wybierają jego członków w bezpośrednich wyborach. W latach 70. nasila się walka z zanieczyszczeniem środowiska. UE przyjmuje przepisy dotyczące ochrony środowiska, po raz pierwszy wprowadzając pojęcie „zanieczyszczający płaci”.

1980–1989, zmiana oblicza Europy – upadek muru berlińskiego

Po strajkach w stoczni gdańskiej latem 1980 r. związek zawodowy Solidarność i jego przywódca Lech Wałęsa urastają do rangi symbolu w Europie i na świecie. W 1981 r. Grecja staje się 10. państwem członkowskim UE, Hiszpania i Portugalia przystępują do niej pięć lat później. W 1986 r. dochodzi do podpisania Jednolitego aktu europejskiego. Jest to traktat tworzący podstawy dla szeroko zakrojonego sześcioletniego programu, mającego na celu usunięcie przeszkód dla wolnego przepływu handlu w UE, a w konsekwencji utworzenia „jednolitego rynku”. Wraz z upadkiem muru berlińskiego 9 listopada 1989 r. Europa przeżywa prawdziwy wstrząs polityczny. Po raz pierwszy od 28 lat otwierają się granice pomiędzy wschodnią i zachodnią częścią Niemiec, które w październiku 1990 r. ponownie się jednoczą.

1990–1999, Europa bez granic

Upadek komunizmu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej sprzyja zbliżeniu obywateli sąsiadujących ze sobą krajów. W 1993 r. ukończono proces tworzenia jednolitego rynku, w ramach którego obowiązują tzw. cztery swobody, czyli swoboda przepływu towarów, usług, osób i kapitału. W latach 90. wchodzą w życie kolejne dwa traktaty: w 1993 r. wchodzi w życie traktat z Maastricht, a w 1999 r. – Traktat Amsterdamski. Obywatele są zainteresowani kwestiami ochrony środowiska, a także współpracy w zakresie bezpieczeństwa i obrony. W 1995 r. Unii przybywa trzech nowych członków: Austria, Finlandia i Szwecja. Małe miasteczko w Luksemburgu daje nazwę układowi z Schengen, który stopniowo zapewni obywatelom możliwość podróżowania bez kontroli paszportowych na granicach. Dzięki wsparciu UE miliony młodych ludzi podejmują studia za granicą. Telefony komórkowe i internet ułatwiają komunikację coraz większej liczbie osób.

2000–2009, Dalszy rozwój

Nowa wspólna waluta zaczyna obowiązywać w wielu krajach. W tym dziesięcioleciu coraz więcej krajów przyjmie euro. Po zamachach terrorystycznych w Nowym Jorku i Waszyngtonie, data 11 września 2001 r. nieodłącznie kojarzy się z „wojną z terroryzmem”. Kraje UE podejmują coraz ściślejszą współpracę w walce z przestępczością. Przystąpienie aż 10 nowych państw do UE w 2004 r. uznano za kres podziałów politycznych pomiędzy Wschodem a Zachodem. W 2007 r. do Unii przystępują Bułgaria i Rumunia. We wrześniu 2008 r. w gospodarkę światową uderza kryzys finansowy. Wszystkie kraje UE ratyfikują traktat lizboński, który wchodzi w życie w 2009 r. Zapewnia on UE nowoczesne instytucje i skuteczne metody działania.

2010 – dziś, dekada pełna wyzwań

Światowy kryzys gospodarczy silnie uderza w Europę. UE pomaga kilku krajom w trudnej sytuacji i ustanawia tzw. unię bankową, aby zagwarantować, że banki będą bezpieczniejsze i bardziej wiarygodne. W grudniu 2012 r. Unia Europejska otrzymuje Pokojową Nagrodę Nobla. W 2013 r. do UE przystępuje 28. kraj – Chorwacja. Przeciwdziałanie zmianom klimatu jest jednym z priorytetów. Kraje UE postanawiają ograniczać szkodliwe emisje gazów cieplarnianych. W 2014 r. odbywają się wybory do Parlamentu Europejskiego, w wyniku których do parlamentu trafia większa liczba eurosceptyków. Po aneksji Krymu przez Rosję UE ustanawia nową strategię w dziedzinie bezpieczeństwa. Na Bliskim Wschodzie oraz w różnych częściach świata dochodzi do głosu ekstremizm religijny. Prowadzi to do konfliktów i wojen, w wyniku których wiele osób, które zmuszone są uciekać przed niebezpieczeństwem, poszukuje schronienia w Europie. UE nie tylko stoi w obliczu dylematu, jak zadbać o nowych przybyszów, ale również jest celem kilku ataków terrorystycznych.

Flaga europejska jest symbolem nie tylko Unii Europejskiej, ale również jedności i tożsamości Europy w szerszym znaczeniu.

Na fladze przedstawiony jest okrąg złożony z dwunastu złotych gwiazd na błękitnym tle. Gwiazdy symbolizują jedność, solidarność i harmonię między narodami Europy. Krąg gwiazd jest symbolem jedności, a ich liczba nie zależy od liczby państw członkowskich.

Hymn europejski

Hymn UE to fragment IX Symfonii skomponowanej przez Ludwiga van Beethovena w 1823 do tekstu poematu Fryderyka Schillera „Oda do radości” z 1785 r. Hymn europejski jest wizytówką nie tylko Unii Europejskiej, ale również Europy w szerszym znaczeniu. Poemat „Oda do radości” Fryderyka Schillera wyraża idealistyczną wizję braterstwa całej rasy ludzkiej – wizję, którą podzielał Beethoven.

W 1972 r. Rada Europy postanowiła, że fragment IX symfonii Beethovena zatytułowany „Oda do radości” zostanie jej hymnem. W 1985 r. szefowie państw i rządów UE zadecydowali, że melodia ta będzie oficjalnym hymnem Unii Europejskiej. Melodia – ponieważ utwór ten nie ma słów. Hymn wyraża europejskie ideały wolności, pokoju i solidarności w uniwersalnym języku, jakim jest muzyka.

Celem hymnu europejskiego nie jest zastąpienie hymnów narodowych poszczególnych państw członkowskich UE, lecz uczczenie wspólnych wartości. Hymn jest odtwarzany podczas oficjalnych uroczystości z udziałem przedstawicieli Unii Europejskiej i przy okazji różnego rodzaju wydarzeń o charakterze europejskim.

Posłuchaj:

[źródło: https://europa.eu/]